تفسیر سوره حشر (اطاعت از امر و نهی پیامبر(ص) و مفهوم تفویض)

«و ما افاء الله علی رسوله منهم فما اوجفتم علیه من خیل و لا رکاب ولکن الله یسلط رسله علی من یشاء والله علی کل شی ء قدیر »6«ما افاء الله علی رسوله من اهل القری فلله و للرسول و لذی القربی والیتامی والمساکین وابن السبیل کی لایکون دوله بین الاغنیاء منکم و ما آتاکم الرسول فخذوه و ما نهاکم عنه فانتهواواتقوا الله ان الله شدید العقاب»7;
: و آن چه را خدا از آنان به رسم غنیمت عایدپیامبر خود گردانید [شما برای تصاحب آن] اسب یا شتری بر آن نتاختید، ولی خدافرستادگانش را بر هر که بخواهد چیره می گرداند و خدا بر هر کاری تواناست.6.
:آن چه را خداوند از اهل این آبادی ها به رسولش بازگرداند، از آن خدا و رسول وخویشاوندان او، و یتیمان و مستمندان و در راه ماندگان است، تا [این اموال عظیم]در میان ثروتمندان شما دست به دست نگردد! آن چه را رسول خدا برای شما آورده بگیرید [و اجرا کنید]، و از آنچه نهی کرده خودداری نمایید; و از [مخالفت] خدابپرهیزید که خداوند کیفرش شدید است!»

 بزرگان اهل سنت نیز همانند امامیه از آیه «و ما آتاکم الرسول فخذوه و ما نهاکم عنه فانتهوا» اطلاق فهمیدند.اگرچه امام فخر رازی نخست «ما اتیکم الرسول » را به همان «ما آتیکم من الغنیمه والفی ء» معنا کرده است، اما بعد می گوید اجود این است که این آیه اطلاق دارد در هرچه که پیامبر گفت یا داد و یا نهی کرد; چه در مسائل حکومتی و چه درتبیین احکام. قبل از او زمخشری در «کشاف » نیز همین معنا را بیان کرده است. که هم شامل حکم می شود و هم شامل حکومت.

توضیح آن این است که خدای سبحان رسول الله(ص) را هم والی امور مسلمین معرفی کرد هم مبین و مفسر و معلم مردم و فرمود: «و انزلنا الیک الذکر لتبین للناس مانزل الیهم »، «یعلمهم الکتاب والحکمه » از طرف دیگر هم به ما فرمود:«اطیعوا الله و اطیعوا الرسول ». این اطاعت رسول، هم در مسائل حکومتی است هم در مسائل احکام، چون اولین مبین و اولین معلم، وجود مبارک رسول الله(ص) است اگرایشان چیزی را در احکام یا در حکومت فرمود اطاعت از دستور وی ضروری و لازم است.گذشته از این که آیه «ما آتیکم الرسول » اطلاق دارد آن آیات هم تایید می کند.

زمخشری در «کشاف » لطیفه ای را نقل می کند و می گوید: ابن مسعود به مسلمانی که در حال احرام، لباس های رسمی و دوخته در بر کرده بود گفت: تو که محرمی لباس های دوخته را نباید در بر کنی. آن شخص به ابن مسعود گفت: یک آیه ای از قرآن بیاور که دلالت کند محرم نباید لباس دوخته بپوشد او همین آیه را خواند که: «ما آتیکم الرسول فخذوه و ما نهاکم عنه فانتهوا».