سفارش تبلیغ
صبا ویژن



پژوهش در سوره حج(آیه62) - پژوهش در تفسیر

آیه 62:

    "ذَالِکَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَ أَنَّ مَا یَدْعُونَ مِن دُونِهِ هُوَ الْبَاطِلُ وَ أَنَّ اللَّهَ هُوَ الْعَلىِ‏ُّ الْکَبِیرُ"(62)

(و نیز) این بخاطر آن است که تنها خدا حقّ است و اینکه فقط آنچه را جز او مى‏خوانند (میپرستند) باطل است و اینکه تنها خدا بلند مرتبه (و)بزرگ است. (62)

"حقّ":ثابت. ضدّ باطل. راغب گوید: اصل حقّ بمعنى مطابقت و موافقت است‏«حقّ» از اسماء حسنى است المیزان گوید: چون خدا بذاته و صفاته غیر قابل زوال است لذا حقّ از اسماء حسناى اوست.

در مجمع نقل میکند علّت این تسمیه آنست که امر خدا همه حقّ است و باطل در آن نیست.بهتر است گفته شود که:

ذات و افعال و صفات خدا حقّ است یعنى همه آنها مطابق واقع و در جاى و موقع خویش است و معنى حق چنانکه گفته شد مطابقت است.

"دعو":دعاء بمعنى خواندن و حاجت خواستن و استمداد است و گاهى مطلق خواندن از آن منظور است‏.

"دون":غیر. حقیر. ناقص از دیگرى و بمعنى پائین، فوق، جلو، عقب نیز بکار رفته است.

"بطل‏": ناحق، باطل، بیهوده، آنکه در راه زندگى با نادانى قدم بردارد.

"کبر":(بر وزن عنب و قفل) بزرگى قدر:(کبیر): از اسماء حسنى است معنى عظیم القدر است چنانکه علىّ بمعنى بلند پایه است .

 

تفسیر :

"ذلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ" دلیل دوم است بر «لینصرنه و بر یُولِجُ اللَّیْلَ ».

" ذلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ و"....:دو حصرى که در جمله" بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ" و جمله" وَ أَنَّ ما یَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ هُوَ الْباطِلُ" به کار رفته، یا به این معنا است که خدا حق است و باطل در او راه ندارد و خدایانى که براى خود گرفته‏اند باطل محض است و هیچ حقى در آنها نیست.

 پس خدا قادر است بر اینکه در تکوین موجودات تصرف نموده به نفع بعضى و علیه بعضى به آنچه مى‏خواهد حکم کند. و یا به این معنا است که خداى تعالى حق است، اما به حقیقت معناى کلمه و غیر خدا کسى اینطور حق نیست، مگر کسى و چیزى که او حقش کرده باشد و خدایانى که به جاى خدا مى‏پرستند، یعنى بتها بلکه هر چیزى که بدان دل مى‏بندند و رکون مى‏کنند باطل است و بس، چون مصداق غیر باطل تنها خدا است- دقت فرمایید- و اگر گفتیم باطل است لا غیر، بدان جهت است که خودش مستقلا حقیقت ندارد.

یا به تعبیر دیگر: اطلاق" حق" بر خدا و" باطل" بر غیر او یا به خاطر این است که حقى که به هیچوجه با باطل آمیخته نیست او است، یا به خاطر اینکه حقى که در حقانیتش استقلال دارد و دیگران بخاطر رابطه با او رنگ حق به خود مى‏گیرند خدا است.

 «هو» ظاهرا براى اختصاص و حصر است.

 



نویسنده : قرآن پژوه » ساعت 11:16 صبح روز جمعه 91 خرداد 12